Elaine Aron is de grondlegster van het begrip HSP. Zij is universitair docent psychologie en psychotherapeute in Amerika. Een aantal bezoekers heeft ter gelegenheid van een HSP-congres de mogelijkheid gehad om een vraag aan Elaine Aron te stellen. Van alle vragen die gesteld zijn, zijn er 10 geselecteerd en door Elaine persoonlijk beantwoord. Hieronder zijn de 10 vragen weergegeven met hun antwoord erbij. (je kunt op de vragen “klikken” en gaat dan direct naar het antwoord)
Elaine Aron
EA: Als eerste wil ik zeggen dat het een genot is om te communiceren met een aantal HSP’s in Nederland en op deze manier een aantal van jullie vragen te beantwoorden. Nederland heeft zo enthousiast op dit onderwerp gereageerd, en dat wil volgens mij iets positiefs zeggen over jullie samenleving. Ik hoop dat deze antwoorden behulpzaam zijn.
1) Welke dingen zullen denk je veranderen in ons huidige Westerse samenleving als alle HSP’ers zouden afweten van hun gevoeligheid vanaf een erg jonge leeftijd en als ze alle mogelijkheid wordt geboden om hun eigenschap lief te hebben en te ontwikkelen?
2) Wat zou je aanbevelen voor mensen die met HSP-ers willen werken? Wat denk je dat het meest belangrijke is om op te letten, je bewust van te zijn?
3) Denkt u dat de persoonlijkheidsstoornis Borderline in verband staat met HSP? Ik heb gehoord dat er in beide gevallen een tekort is aan Serotonine, wat angstgevoelens zou kunnen veroorzaken.
4) Stel je voor dat een HSP een slechte jeugd heeft gehad. Is het dan waarschijnlijk dat ze een borderline persoonlijkheidsstoornis krijgen?
5) Ik heb in uw boek gelezen dat HSP babies veel huilen en dat ze niet goed slapen. Ik huilde niet veel en sliep goed, volgens de test zou ik een HSP kunnen zijn. Dit verwart me.
6) In mijn familie is iedereen HSP (ouders, broer en tweelingzus). Gebeurt dit vaker? Heeft het een speciale benadering nodig, vergeleken met iemand die als enige HSP is in de familie?
7) Wordt iemand als HSP geboren of kun je het later ‘krijgen’?
8) Hoe kan een HSP ouder omgaan met de geluiden die een HSP-kind maakt? Onze dochter reageert haar frustraties op ons af (haar twee ouders en twee zussen). Waarschijnlijk komt dit door alle prikkels die ze op een dag krijgt. Kunt u ons helpen?
9) Hoe kan een HSP zich op zijn gemak voelen in grote groepen, terwijl het enige is dat hij/zij wil is ergens wegkruipen?
10) Ik vind het heerlijk om een HSP-er te zijn, maar ik vind het lastig om een evenwicht te vinden tussen mezelf aanpassen aan de maatschappij en zijn wat ik ben: Hoe stop ik ermee mezelf aan te passen?
1 EA: Dit is een “idyllische” vraag, en ik zal proberen realistisch te zijn, ik zal proberen een antwoord te geven. In feite denk ik dat erg weinig kinderen behandeld zullen worden op de geweldige manier die hierboven beschreven staat, tenzij de opvoeding van alle kinderen verbetert. Onze maatschappij is zo’n puinhoop, naar mijn mening, doordat er in het algemeen slecht opgevoed wordt (om een voorbeeld te geven: welke andere soort, of welke andere eerdere menselijke cultuur, liet hun kinderen alleen in het donker? Of liet hun kinderen zichzelf in slaap huilen.) Deze slechte opvoeding is niet gemakkelijk te veranderen door betere training, ondanks dat dat wel zou helpen. Het grootste probleem is, denk ik, dat zoveel mensen (ongeveer 50%) een moeilijke jeugd heeft gehad, en de gevolgen van zo’n jeugd worden doorgegeven van generatie op generatie.
Als HSP’ers toch die grootse mogelijkheid zouden krijgen en hun eigenschap zouden liefhebben en ontwikkelen vanaf een erg jonge leeftijd, en als dit niet door hun ouders gestimuleerd wordt dan door verstandige leraren. Dan denk ik dat de situatie kan veranderen die ik net beschreven heb. HSP’ers zijn er op gemaakt om zichzelf en andere psychisch te helen- zij kunnen hun innerlijke gevoelsleven uitdiepen en de subtiele signalen van het gevoelsleven van anderen aflezen. Deze waardevolle eigenschap is essentieel voor een goede opvoeding en een goede heling voor jezelf en anderen.
Ouders die zijn opgevoed vanuit het idee dat zij hun sensitiviteit mogen waarderen en ontwikkelen zullen hier nog meer voordelen van hebben. Als zij overtuigd zijn van de waarde van hun eigenschap, zullen zij het eerder zeggen als zij aanvoelen dat er een slechte beslissing genomen wordt en mogelijk een beter alternatief bieden of aan iedereen vragen langer over de beslissing na te denken. HSP’ers nemen meestal goede beslissingen, alleen zijn ze er langzamer in. Ze houden ervan elk aspect van een probleem tegen het licht te houden, voordat ze tot actie overgaan. Dit zal duidelijk zorgen voor betere keuzes overal in de maatschappij. Maar HSP’ers moeten (zelf)vertrouwen hebben om weerstand te bieden tegen diegenen die altijd zo zeker van zichzelf het foute antwoord geven (die mensen doen dat, doordat ze impulsiever zijn en een meer uitgesproken mening hebben).
2 EA: Deze vraag impliceert problemen met communicatie en het belangrijkste met HSP-ers is dat je vriendelijk/rustig met hun communiceert. HSP-ers kunnen niet helder denken als ze gespannen/geprikkeld zijn en natuurlijk wil je dat ze helder denken. Hou het volume laag in alle zinnen en praat rustig, wees oprecht/eerlijk en zend geen verschillende signalen uit, gebruik hints of indirecte aanduidingen in plaats van communicatie dat klinkt als commanderen of dreigen. “Ik denk dat dit project nog iets meer moet hebben, wat denk jij?” Niet. “Dit project gaat mislukken als je niet snel wat doet.”
Vergeet het maar om een lijst met argumenten aan te dragen als een HSP-er gespannen is door een onderliggende toon waaruit blijkt dat er iets aan de hand is. Vermijd helemaal overprikkeling dat begint met, “We hebben hier een serieus probleem.” Of “Je baan staat op het spel.” Of “Wil je eerst het goede of eerst het slechte nieuws?”
Als ze een fout hebben gemaakt en ze weten het hoef je niks meer te zeggen, behalve misschien iets om hun schuldgevoel te verminderen. Als je ze over een fout moet vertellen, zorg dan dat ze de fout niet op hun hele persoon betrekken (“Ik ben niks waard, ik doe nooit wat goed.”) door zeven dingen te vertellen die je goed vind aan hun en aan hun werk! Dit werkt prachtig bij iedereen, je vermijd zo verdedigende reacties, maar is nog belangrijker bij HSP-ers. Met iedereen, als je gedrag wilt veranderen, kan je vertellen wat je het best/mooist vind en dat je daar meer van wilt. Gebruik hardere/directere woorden alleen als je denkt dat je hun aandacht nog niet hebt. Je leert alleen als je een optimaal niveau van prikkeling hebt, niet te gestrest en niet te verveeld. Voor HSP-ers is dat optimale niveau makkelijk te verpesten met woorden.
3 EA: Een laag serotonine-peil kan vele problemen veroorzaken: angst, depressie, irritatie en gewelddadig gedrag. Het heeft minstens 16 functies in de hersenen. De serotonine-voorraad van HSP’s raakt waarschijnlijk op telkens wanneer ze overprikkeld, gestrest, moe raken of veel informatie tegelijkertijd moeten verwerken zonder rustpauze. Een pauze brengt hen gewoonlijk tot het normale peil.
Een chronisch laag serotonine-peil is typisch voor diegenen die een chronisch gestrest leven hebben, vooral tijdens de jeugd, wanneer we leren onze gemoedstoestand te hanteren. Allereerst hanteren onze ouders die voor ons, ons troostend als we van streek zijn, en vervolgens leren we dit voor onszelf te doen. Zonder deze hulp tijdens onze vroege jeugd, kunnen we gemakkelijk overweldigd worden en ofwel onze emoties binnenhouden (depressief, angstig, beschaamd) of ze naar buiten brengen (boos zijn, veeleisend, zelfdestructief).
Uit mijn onderzoek blijkt, dat het duidelijk is dat HSP’s meer beschadigd zijn door een slechte jeugd. Ze komen er slechter vanaf dan niet-HSP’s wanneer ze falende ouders hadden en/of een zeer stress-volle schoolsituatie, veel gepest wordend en zonder vrienden. Met een goed ‘thuis’ en een goed schoolleven hebben ze niet meer negatieve emoties dan non-HSP’s.
4 EA: Het ligt eraan wat je onder ‘borderline’ verstaat. HSP’s hebben de neiging ‘binnenvetters’ te zijn van hun negatieve emoties. Ze hebben ook de neiging zich depressief te voelen, angstig, hopeloos en schaamtegevoelens te hebben. Borderliners worden eerder gezien als ‘extraverte’ mensen die woedend kunnen worden, manipuleren, met zelfmoord dreigen, de mensen stalken aan wie zij gehecht raken, hysterisch worden als ze denken verlaten te gaan worden enz. Het is niet hun schuld. Ze zijn eenvoudigweg wanhopig. Hoe dan ook, HSP’s gedragen zich zelden op deze manier omdat ze zo attent zijn voor anderen.
Maar wat meer het basisprobleem is van Borderline persoonlijkheidsstoornissen, is de moeilijkheid zijn eigen emoties te beheersen, en dit is een algemeen probleem voor HSP’s, die zo veel voelen. Vaak hadden de ‘borderliners’ in deze betekenis (HSP of niet) een ouder die emotioneel onbeheerst tegen ze tekeer ging, hopeloos depressief was, of hysterisch treurend. Als volwassenen zijn ze bang alleen te zijn omdat ze hun negatieve gevoelens niet alleen in bedwang kunnen houden. Ze voelen zich leeg van binnen, omdat ze geen andere ‘goede persoonlijkheden’ in zich hebben opgenomen, ze willen wanhopig graag anderen in hun leven, vooral iemand die ze de liefde zou kunnen geven die ze zo nodig hebben. Maar als snel willen ze van de ander af omdat ze altijd slecht voor hen blijken te zijn, niet goed. En anderen zijn echt slecht en afgewezen omdat deze beschadigde zielen zo moeilijk in de omgang zijn. Of ze nou intravert of extravert zijn, ze zijn moeilijk. Dit creëert een ‘self-fulfilling’, vicieuze cirkel. Hun gebrek aan controle over hun gevoelens en schaamte hierover maakt hen veeleisend en niet echt in staat om te geven om andere mensen, wat ertoe leidt dat anderen hen niet mogen. Het maakt dat ze zich nog waardelozer voelen, beschaamd en onhandelbaar.
Meestal schamen ze zich zo, voelen ze zich zo slecht over zichzelf, dat ze niet geconfronteerd willen worden met dat gevoel. Ze proberen anderen de schuld te geven of ze scheiden zich af, in een soort trance terechtkomend als de situatie moeilijk wordt. Of ze dienen zichzelf medicatie toe met behulp van alcohol of drugs, werken constant, winkelen, gokken, of doen wat dan ook om de confrontatie te ontwijken met hoe slecht ze zich werkelijk voelen. Als ze proberen een hechte relatie aan te gaan die ze nodig hebben, is het ‘deep-down’ allemaal met het doel zich minder beschaamd te voelen, beter gemogen door anderen en door zichzelf. Ze hebben het nodig de ander te imponeren of te vleien opdat die zich over hem gaat ontfermen. De andere persoon zal merken/voelen dat hij gebruikt wordt en alweer: Afkeer en respectverlies voor deze gekwelde persoon. Het is duidelijk dat dit soort problemen ook een HSP kan overkomen.
Als je echter denkt dat ik jou net heb beschreven, relax. Iedereen heeft een ‘borderline-kant’ in zich die zich soms waardeloos voelt, leeg, makkelijk overweldigd door negatieve emoties, en wanhopig op zoek naar liefde. HSP’s hebben dit waarschijnlijk meer dan de meesten omdat er vaak voor wordt gezorgd dat ze zich moeten schamen voor hun kern-persoonlijkheid, hun gevoeligheid. Maar de meesten onder ons hebben een paar goede vriendschappen en kunnen deze gevoelens in perspectief blijven zien zodat ze ons leven niet overnemen en bederven.
Wees voorzichtig met deze term, ‘borderline’. Het is een erg negatief label wat je aan iemand geeft. Psychiaters en andere dokters hebben de neiging ze als hopeloze gevallen te zien en onruststokers. Trouwens, met voldoende PROFESSIONELE psychotherapie (misschien zoveel als 7 of 8 jaar) gaan zogenaamde borderliners zo goed vooruit dat ze niet langer ‘borderliners’ zijn.
5 EA: Ik ben blij dat je niet veel hebt gehuild en dat je goed sliep. Dat klinkt als een goede start voor elk kind, juist voor één die mogelijk hoog sensitief is. Hoog sensitieve kinderen worden erg snel overvoerd van binnenuit of buiten uit. Dat wil zeggen: Ze zijn sneller ‘teleurgesteld’ dan andere kinderen doordat ze bijvoorbeeld, honger of dorst hebben, te heet te koud, te nat, te verrast bij een te hard geluid of eten dat niet vers is etc. Dus wat heeft jou anders gemaakt? Als eerst zijn er andere persoonlijkheids-trekken die we erven. sommige maken het makkelijker voor een kind om zichzelf gerust te stellen. Ten tweede als je ouders onder veel stress hebben gezeten, dan zou je dit mogelijk opgevangen hebben zelfs als een kind, en heb jij je zo goed mogelijk gedragen. Ten derde en de meest waarschijnlijke, als je ouders het aangenaam voor je hebben gemaakt dan heb je nooit een reden gehad om te huilen en slecht te slapen.
Gelukkig hebben veel ouders door dat hun kind hoog sensitief is, of ze het een benaming voor hebben of niet, ze passen hun opvoeding aan het kind aan zodat het voor het kind mogelijk is om rustig te blijven en te rusten. Vaak komen de ouders niet achter hun kinds hoge sensitiviteit totdat het tij is om naar de peuter- of kleuterschool te gaan. waar hun vermogen om aan te passen afhankelijk is van de leraar en de omgeving in de klas.
6 EA: Aangezien dit een erfelijke eigenschap is, komt het vaker voor. Voor het grootste gedeelte denk ik dat het makkelijker is in een familie met andere HSP-ers. Je begrijpt elkaar, je gaat akkoord met het niveau van impulsen in het huis en je voelt je allemaal normaler. Ik denk dat problemen kunnen voordoen als de hele familie zich niet normaal voelt, in plaats van zichzelf negatief te vergelijken met anderen. Kinderen in een dergelijke familie zouden problemen kunnen ervaren met aanpassen aan niet HSP-ers wanneer ze er op een latere leeftijd meer mee te maken krijgen. Maar ik denk dat het vooral een voordeel is. Elke HSP-er zou natuurlijk nog steeds uniek zijn. Vaak speelt de een de chello en de ander de viool, of de een is een dichter en de ander een wetenschapper! De een is erg spiritueel en een ander een atheïst of existentialist. Maar ze zijn allemaal sensitief.
7 EA: Waar ik het over heb, wat mijn definitie ervan is, is dat het aangeboren is. Natuurlijk kan iedereen zich tijdelijk hooggevoelig voelen als je ze gedurende een maand alleen in een berghutje achterlaat en ze vervolgens in de grote stad neerzet. Of als ze te maken hebben gehad met grote spanning, wat hen een ‘traumatische angststoornis’ kan opleveren. Eén van de symptomen van deze stoornis is het super-alert, gemakkelijk geschrokken en van streek te zijn. Maar deze gevoelens zijn vaak sterker en worden getriggerd als men herinnerd wordt aan het trauma. HSP’s zijn in het algemeen kalm en hun gevoeligheid betreft alles, niet alleen een bepaald soort prikkels.
8 EA:
1. Zorg voor wat hulp voor jezelf en wat tijd weg van haar. Dit is een veeleisend kind.
2. Wees blij dat ze haar gevoelens kan uiten met jou in de buurt in plaats van het op te kroppen.
3. Als ze ouder wordt (je noemde haar leeftijd niet) kun je beetje bij beetje wat meer zelfbeheersing van haar vragen. Laat haar niet zo’n tiran zijn dat niemand meer met haar wil omgaan. Maar sommige kinderen vinden zelfbeheersing veel moeilijker, dus dit kan wat geduldige herhaling vergen.
4. Doe wat je kunt om de prikkels te verminderen. Als ze thuiskomt, ontvang haar dan met iets lekkers, laat haar ontspannen door tegen jou te praten, en stel dan voor dat ze wat uitrust. Plan niet allemaal activiteiten voor haar, vooral na school. Hou een routine aan zodat ze niet verrast wordt door plotselinge veranderingen. Waarschuw haar vooraf als er een verandering in de routine gaat plaatsvinden.
5. Praat met haar schoolmeester. Gedraagt ze zich daar ook slecht of alleen thuis? Als het alleen thuis is, verman je dan, accepteer het. Zo niet, dan zul je haar moeten helpen zich beter te gedragen opdat ze niet uit de groep wordt gestoten.
6. Probeer kalm te blijven in haar aanwezigheid. Ze zal uiteindelijk leren jou na te doen.
20% zou HSP moeten zijn. Ik ken amper een HSP-er. Waaraan word dit getal ontleend? Varieert dit in de tijd (word het meer of minder)?
Het is berekend bij anderen, kijkend naar het percentage van kinderen die geboren worden als hoog “reactief” als mede door mijzelf kijkend naar de percentages in de populatie, bij studenten en bij op willekeurige volgorde telefonisch onderzoek. Dit percentage van individuen die een complexere zenuwstelsel hebben en die liever observeren voordat ze handelen vind je ook onder vele dieren soorten.
De meeste HSP-ers leren zich enorm goed aan te passen aan de eisen van hun omgeving. Zekers als een maatschappij sensativiteit niet stimuleert, het kan zelfs zijn dat ze er niet van gehoord hebben. Vaak zeggen mensen dat ze wisten dat ze anders waren, maar dat ze er geen benaming voor hadden totdat ze mijn boek hadden gelezen. Ook zij dachten dat er weinig anderen zoals hun waren. Mensen die rustig en observerend zijn kunnen van alles of niets lijken totdat je ze hun vraagt over hun innerlijke leven. De meeste mensen durven andere niet te vragen over dergelijke dingen.
Nu echter kun je zelf door gaan krijgen wie wel en wie niet HSP is of waar HSP-ers heen gaan om ze te ontmoeten. Het is voor HSP-ers goed om minimaal 1 HSP vriend te hebben.
9 EA: Ik neem aan dat er geen enkele kans is dat zo’n persoon zich ooit echt op zijn gemak zal voelen. Dus wat denk je van “Hoe kan een HSP het verdragen in een grote groep te zijn?
1. Blijf niet lang.
2. Probeer in een groep te zijn wanneer je je goed voelt over jezelf en over het geheel genomen in de stemming bent om met veel anderen te zijn, of probeer jezelf in zo’n stemming te brengen.
3. Ga met iemand die je op je gemak stelt en vraag of je alsjeblieft bij elkaar kan blijven.
4. Spreek degene aan die je het beste kent.
5. Spreek iemand aan die er ellendig uitziet. Misschien ontmoet je zo een andere HSP en heb je een goed, diepgaand gesprek.
6. Weet waar je voor gaat en zoek uit hoe je dit doel kunt bereiken. Bijvoorbeeld, als je naar een bruiloft gaat omdat je echt geeft om degene die trouwen, probeer dan persoonlijk met hen te praten. Daarna kun je misschien weg. Als je nieuwe vrienden wil maken, richt je dan daar op.
7. Stel jezelf voor wat je kunt doen om het te laten slagen. Bedenk wat interessante onderwerpen voor gesprek bijvoorbeeld. Stel anderen vragen over zichzelf.
8. Wees beleefd en gedraag je zo normaal als je kunt, praat wel wat, maar niet teveel. dit voorkomt dat anderen teveel op je letten. Als je erg stil en teruggetrokken bent, valt dat anderen meer op.
10 EA: Waarschijnlijk kun je en zou je ook niet helemaal moeten stoppen met je aanpassen. Probeer het beide te doen. Speel een rol voor de buitenwereld of heb een sociaal masker of façade dat je kunt gebruiken als camouflage, scherm of bescherming. En wees hierachter jezelf. Als deze twee botsen, probeer dan je authentieke zelf te zijn, maar vriendelijk en voorzichtig. Kies je gevechten. Overdenk wat anderen tevreden zou stellen en wat niet. Als je hen niet tevreden kunt stellen, ongeacht wat je doet, doe dan ook geen moeite en stel voor jezelf vast wat hiervan voor jezelf de consequenties zijn. Als je ze makkelijk een plezier kunt doen, is het misschien net zo makkelijk dat te doen.
Gelukkig, je vraag maakt duidelijk dat het gevoel hebt dat je weet wie je bent. Dat is altijd het moeilijkste gedeelte. Als je dat eenmaal weet, lost het probleem zich vanzelf op zodat je je kunt bewegen en jezelf kunt blijven, ongeacht de mensen om je heen.
Het is natuurlijk altijd eenvoudiger jezelf te zijn als je je onder gelijkgestemden bevind. De beste manier om onszelf te blijven is vaak om zorgvuldig te bepalen met wie we omgaan aangezien dat vaak erg bepalend zal zijn voor hoe we denken, ons voelen en gedragen. Het is erg moeilijk sociale druk te weerstaan aangezien we sociale dieren zijn. Gevoelens zijn besmettelijk; sociale druk is groot. Als we radicaal verschillen van de anderen in een groep in houding of handelen, zullen er subtiele of niet zo subtiele eisen zijn dat we ons aanpassen. Dit is in het bijzonder een goed moment om een masker te hebben, waarachter je kunt denken wat je wilt. Vaak is een ander mens die er hetzelfde over denkt als jij al voldoende om overeind te blijven. Maar sociale druk kan zelfs je gedachtepatroon veranderen, dus blijf je bewust en wees standvastig, of kijk uit naar een andere groep (mensen).
Bron: hooggevoelig.nl
Elaine Aron
EA: Als eerste wil ik zeggen dat het een genot is om te communiceren met een aantal HSP’s in Nederland en op deze manier een aantal van jullie vragen te beantwoorden. Nederland heeft zo enthousiast op dit onderwerp gereageerd, en dat wil volgens mij iets positiefs zeggen over jullie samenleving. Ik hoop dat deze antwoorden behulpzaam zijn.
1) Welke dingen zullen denk je veranderen in ons huidige Westerse samenleving als alle HSP’ers zouden afweten van hun gevoeligheid vanaf een erg jonge leeftijd en als ze alle mogelijkheid wordt geboden om hun eigenschap lief te hebben en te ontwikkelen?
2) Wat zou je aanbevelen voor mensen die met HSP-ers willen werken? Wat denk je dat het meest belangrijke is om op te letten, je bewust van te zijn?
3) Denkt u dat de persoonlijkheidsstoornis Borderline in verband staat met HSP? Ik heb gehoord dat er in beide gevallen een tekort is aan Serotonine, wat angstgevoelens zou kunnen veroorzaken.
4) Stel je voor dat een HSP een slechte jeugd heeft gehad. Is het dan waarschijnlijk dat ze een borderline persoonlijkheidsstoornis krijgen?
5) Ik heb in uw boek gelezen dat HSP babies veel huilen en dat ze niet goed slapen. Ik huilde niet veel en sliep goed, volgens de test zou ik een HSP kunnen zijn. Dit verwart me.
6) In mijn familie is iedereen HSP (ouders, broer en tweelingzus). Gebeurt dit vaker? Heeft het een speciale benadering nodig, vergeleken met iemand die als enige HSP is in de familie?
7) Wordt iemand als HSP geboren of kun je het later ‘krijgen’?
8) Hoe kan een HSP ouder omgaan met de geluiden die een HSP-kind maakt? Onze dochter reageert haar frustraties op ons af (haar twee ouders en twee zussen). Waarschijnlijk komt dit door alle prikkels die ze op een dag krijgt. Kunt u ons helpen?
9) Hoe kan een HSP zich op zijn gemak voelen in grote groepen, terwijl het enige is dat hij/zij wil is ergens wegkruipen?
10) Ik vind het heerlijk om een HSP-er te zijn, maar ik vind het lastig om een evenwicht te vinden tussen mezelf aanpassen aan de maatschappij en zijn wat ik ben: Hoe stop ik ermee mezelf aan te passen?
1 EA: Dit is een “idyllische” vraag, en ik zal proberen realistisch te zijn, ik zal proberen een antwoord te geven. In feite denk ik dat erg weinig kinderen behandeld zullen worden op de geweldige manier die hierboven beschreven staat, tenzij de opvoeding van alle kinderen verbetert. Onze maatschappij is zo’n puinhoop, naar mijn mening, doordat er in het algemeen slecht opgevoed wordt (om een voorbeeld te geven: welke andere soort, of welke andere eerdere menselijke cultuur, liet hun kinderen alleen in het donker? Of liet hun kinderen zichzelf in slaap huilen.) Deze slechte opvoeding is niet gemakkelijk te veranderen door betere training, ondanks dat dat wel zou helpen. Het grootste probleem is, denk ik, dat zoveel mensen (ongeveer 50%) een moeilijke jeugd heeft gehad, en de gevolgen van zo’n jeugd worden doorgegeven van generatie op generatie.
Als HSP’ers toch die grootse mogelijkheid zouden krijgen en hun eigenschap zouden liefhebben en ontwikkelen vanaf een erg jonge leeftijd, en als dit niet door hun ouders gestimuleerd wordt dan door verstandige leraren. Dan denk ik dat de situatie kan veranderen die ik net beschreven heb. HSP’ers zijn er op gemaakt om zichzelf en andere psychisch te helen- zij kunnen hun innerlijke gevoelsleven uitdiepen en de subtiele signalen van het gevoelsleven van anderen aflezen. Deze waardevolle eigenschap is essentieel voor een goede opvoeding en een goede heling voor jezelf en anderen.
Ouders die zijn opgevoed vanuit het idee dat zij hun sensitiviteit mogen waarderen en ontwikkelen zullen hier nog meer voordelen van hebben. Als zij overtuigd zijn van de waarde van hun eigenschap, zullen zij het eerder zeggen als zij aanvoelen dat er een slechte beslissing genomen wordt en mogelijk een beter alternatief bieden of aan iedereen vragen langer over de beslissing na te denken. HSP’ers nemen meestal goede beslissingen, alleen zijn ze er langzamer in. Ze houden ervan elk aspect van een probleem tegen het licht te houden, voordat ze tot actie overgaan. Dit zal duidelijk zorgen voor betere keuzes overal in de maatschappij. Maar HSP’ers moeten (zelf)vertrouwen hebben om weerstand te bieden tegen diegenen die altijd zo zeker van zichzelf het foute antwoord geven (die mensen doen dat, doordat ze impulsiever zijn en een meer uitgesproken mening hebben).
2 EA: Deze vraag impliceert problemen met communicatie en het belangrijkste met HSP-ers is dat je vriendelijk/rustig met hun communiceert. HSP-ers kunnen niet helder denken als ze gespannen/geprikkeld zijn en natuurlijk wil je dat ze helder denken. Hou het volume laag in alle zinnen en praat rustig, wees oprecht/eerlijk en zend geen verschillende signalen uit, gebruik hints of indirecte aanduidingen in plaats van communicatie dat klinkt als commanderen of dreigen. “Ik denk dat dit project nog iets meer moet hebben, wat denk jij?” Niet. “Dit project gaat mislukken als je niet snel wat doet.”
Vergeet het maar om een lijst met argumenten aan te dragen als een HSP-er gespannen is door een onderliggende toon waaruit blijkt dat er iets aan de hand is. Vermijd helemaal overprikkeling dat begint met, “We hebben hier een serieus probleem.” Of “Je baan staat op het spel.” Of “Wil je eerst het goede of eerst het slechte nieuws?”
Als ze een fout hebben gemaakt en ze weten het hoef je niks meer te zeggen, behalve misschien iets om hun schuldgevoel te verminderen. Als je ze over een fout moet vertellen, zorg dan dat ze de fout niet op hun hele persoon betrekken (“Ik ben niks waard, ik doe nooit wat goed.”) door zeven dingen te vertellen die je goed vind aan hun en aan hun werk! Dit werkt prachtig bij iedereen, je vermijd zo verdedigende reacties, maar is nog belangrijker bij HSP-ers. Met iedereen, als je gedrag wilt veranderen, kan je vertellen wat je het best/mooist vind en dat je daar meer van wilt. Gebruik hardere/directere woorden alleen als je denkt dat je hun aandacht nog niet hebt. Je leert alleen als je een optimaal niveau van prikkeling hebt, niet te gestrest en niet te verveeld. Voor HSP-ers is dat optimale niveau makkelijk te verpesten met woorden.
3 EA: Een laag serotonine-peil kan vele problemen veroorzaken: angst, depressie, irritatie en gewelddadig gedrag. Het heeft minstens 16 functies in de hersenen. De serotonine-voorraad van HSP’s raakt waarschijnlijk op telkens wanneer ze overprikkeld, gestrest, moe raken of veel informatie tegelijkertijd moeten verwerken zonder rustpauze. Een pauze brengt hen gewoonlijk tot het normale peil.
Een chronisch laag serotonine-peil is typisch voor diegenen die een chronisch gestrest leven hebben, vooral tijdens de jeugd, wanneer we leren onze gemoedstoestand te hanteren. Allereerst hanteren onze ouders die voor ons, ons troostend als we van streek zijn, en vervolgens leren we dit voor onszelf te doen. Zonder deze hulp tijdens onze vroege jeugd, kunnen we gemakkelijk overweldigd worden en ofwel onze emoties binnenhouden (depressief, angstig, beschaamd) of ze naar buiten brengen (boos zijn, veeleisend, zelfdestructief).
Uit mijn onderzoek blijkt, dat het duidelijk is dat HSP’s meer beschadigd zijn door een slechte jeugd. Ze komen er slechter vanaf dan niet-HSP’s wanneer ze falende ouders hadden en/of een zeer stress-volle schoolsituatie, veel gepest wordend en zonder vrienden. Met een goed ‘thuis’ en een goed schoolleven hebben ze niet meer negatieve emoties dan non-HSP’s.
4 EA: Het ligt eraan wat je onder ‘borderline’ verstaat. HSP’s hebben de neiging ‘binnenvetters’ te zijn van hun negatieve emoties. Ze hebben ook de neiging zich depressief te voelen, angstig, hopeloos en schaamtegevoelens te hebben. Borderliners worden eerder gezien als ‘extraverte’ mensen die woedend kunnen worden, manipuleren, met zelfmoord dreigen, de mensen stalken aan wie zij gehecht raken, hysterisch worden als ze denken verlaten te gaan worden enz. Het is niet hun schuld. Ze zijn eenvoudigweg wanhopig. Hoe dan ook, HSP’s gedragen zich zelden op deze manier omdat ze zo attent zijn voor anderen.
Maar wat meer het basisprobleem is van Borderline persoonlijkheidsstoornissen, is de moeilijkheid zijn eigen emoties te beheersen, en dit is een algemeen probleem voor HSP’s, die zo veel voelen. Vaak hadden de ‘borderliners’ in deze betekenis (HSP of niet) een ouder die emotioneel onbeheerst tegen ze tekeer ging, hopeloos depressief was, of hysterisch treurend. Als volwassenen zijn ze bang alleen te zijn omdat ze hun negatieve gevoelens niet alleen in bedwang kunnen houden. Ze voelen zich leeg van binnen, omdat ze geen andere ‘goede persoonlijkheden’ in zich hebben opgenomen, ze willen wanhopig graag anderen in hun leven, vooral iemand die ze de liefde zou kunnen geven die ze zo nodig hebben. Maar als snel willen ze van de ander af omdat ze altijd slecht voor hen blijken te zijn, niet goed. En anderen zijn echt slecht en afgewezen omdat deze beschadigde zielen zo moeilijk in de omgang zijn. Of ze nou intravert of extravert zijn, ze zijn moeilijk. Dit creëert een ‘self-fulfilling’, vicieuze cirkel. Hun gebrek aan controle over hun gevoelens en schaamte hierover maakt hen veeleisend en niet echt in staat om te geven om andere mensen, wat ertoe leidt dat anderen hen niet mogen. Het maakt dat ze zich nog waardelozer voelen, beschaamd en onhandelbaar.
Meestal schamen ze zich zo, voelen ze zich zo slecht over zichzelf, dat ze niet geconfronteerd willen worden met dat gevoel. Ze proberen anderen de schuld te geven of ze scheiden zich af, in een soort trance terechtkomend als de situatie moeilijk wordt. Of ze dienen zichzelf medicatie toe met behulp van alcohol of drugs, werken constant, winkelen, gokken, of doen wat dan ook om de confrontatie te ontwijken met hoe slecht ze zich werkelijk voelen. Als ze proberen een hechte relatie aan te gaan die ze nodig hebben, is het ‘deep-down’ allemaal met het doel zich minder beschaamd te voelen, beter gemogen door anderen en door zichzelf. Ze hebben het nodig de ander te imponeren of te vleien opdat die zich over hem gaat ontfermen. De andere persoon zal merken/voelen dat hij gebruikt wordt en alweer: Afkeer en respectverlies voor deze gekwelde persoon. Het is duidelijk dat dit soort problemen ook een HSP kan overkomen.
Als je echter denkt dat ik jou net heb beschreven, relax. Iedereen heeft een ‘borderline-kant’ in zich die zich soms waardeloos voelt, leeg, makkelijk overweldigd door negatieve emoties, en wanhopig op zoek naar liefde. HSP’s hebben dit waarschijnlijk meer dan de meesten omdat er vaak voor wordt gezorgd dat ze zich moeten schamen voor hun kern-persoonlijkheid, hun gevoeligheid. Maar de meesten onder ons hebben een paar goede vriendschappen en kunnen deze gevoelens in perspectief blijven zien zodat ze ons leven niet overnemen en bederven.
Wees voorzichtig met deze term, ‘borderline’. Het is een erg negatief label wat je aan iemand geeft. Psychiaters en andere dokters hebben de neiging ze als hopeloze gevallen te zien en onruststokers. Trouwens, met voldoende PROFESSIONELE psychotherapie (misschien zoveel als 7 of 8 jaar) gaan zogenaamde borderliners zo goed vooruit dat ze niet langer ‘borderliners’ zijn.
5 EA: Ik ben blij dat je niet veel hebt gehuild en dat je goed sliep. Dat klinkt als een goede start voor elk kind, juist voor één die mogelijk hoog sensitief is. Hoog sensitieve kinderen worden erg snel overvoerd van binnenuit of buiten uit. Dat wil zeggen: Ze zijn sneller ‘teleurgesteld’ dan andere kinderen doordat ze bijvoorbeeld, honger of dorst hebben, te heet te koud, te nat, te verrast bij een te hard geluid of eten dat niet vers is etc. Dus wat heeft jou anders gemaakt? Als eerst zijn er andere persoonlijkheids-trekken die we erven. sommige maken het makkelijker voor een kind om zichzelf gerust te stellen. Ten tweede als je ouders onder veel stress hebben gezeten, dan zou je dit mogelijk opgevangen hebben zelfs als een kind, en heb jij je zo goed mogelijk gedragen. Ten derde en de meest waarschijnlijke, als je ouders het aangenaam voor je hebben gemaakt dan heb je nooit een reden gehad om te huilen en slecht te slapen.
Gelukkig hebben veel ouders door dat hun kind hoog sensitief is, of ze het een benaming voor hebben of niet, ze passen hun opvoeding aan het kind aan zodat het voor het kind mogelijk is om rustig te blijven en te rusten. Vaak komen de ouders niet achter hun kinds hoge sensitiviteit totdat het tij is om naar de peuter- of kleuterschool te gaan. waar hun vermogen om aan te passen afhankelijk is van de leraar en de omgeving in de klas.
6 EA: Aangezien dit een erfelijke eigenschap is, komt het vaker voor. Voor het grootste gedeelte denk ik dat het makkelijker is in een familie met andere HSP-ers. Je begrijpt elkaar, je gaat akkoord met het niveau van impulsen in het huis en je voelt je allemaal normaler. Ik denk dat problemen kunnen voordoen als de hele familie zich niet normaal voelt, in plaats van zichzelf negatief te vergelijken met anderen. Kinderen in een dergelijke familie zouden problemen kunnen ervaren met aanpassen aan niet HSP-ers wanneer ze er op een latere leeftijd meer mee te maken krijgen. Maar ik denk dat het vooral een voordeel is. Elke HSP-er zou natuurlijk nog steeds uniek zijn. Vaak speelt de een de chello en de ander de viool, of de een is een dichter en de ander een wetenschapper! De een is erg spiritueel en een ander een atheïst of existentialist. Maar ze zijn allemaal sensitief.
7 EA: Waar ik het over heb, wat mijn definitie ervan is, is dat het aangeboren is. Natuurlijk kan iedereen zich tijdelijk hooggevoelig voelen als je ze gedurende een maand alleen in een berghutje achterlaat en ze vervolgens in de grote stad neerzet. Of als ze te maken hebben gehad met grote spanning, wat hen een ‘traumatische angststoornis’ kan opleveren. Eén van de symptomen van deze stoornis is het super-alert, gemakkelijk geschrokken en van streek te zijn. Maar deze gevoelens zijn vaak sterker en worden getriggerd als men herinnerd wordt aan het trauma. HSP’s zijn in het algemeen kalm en hun gevoeligheid betreft alles, niet alleen een bepaald soort prikkels.
8 EA:
1. Zorg voor wat hulp voor jezelf en wat tijd weg van haar. Dit is een veeleisend kind.
2. Wees blij dat ze haar gevoelens kan uiten met jou in de buurt in plaats van het op te kroppen.
3. Als ze ouder wordt (je noemde haar leeftijd niet) kun je beetje bij beetje wat meer zelfbeheersing van haar vragen. Laat haar niet zo’n tiran zijn dat niemand meer met haar wil omgaan. Maar sommige kinderen vinden zelfbeheersing veel moeilijker, dus dit kan wat geduldige herhaling vergen.
4. Doe wat je kunt om de prikkels te verminderen. Als ze thuiskomt, ontvang haar dan met iets lekkers, laat haar ontspannen door tegen jou te praten, en stel dan voor dat ze wat uitrust. Plan niet allemaal activiteiten voor haar, vooral na school. Hou een routine aan zodat ze niet verrast wordt door plotselinge veranderingen. Waarschuw haar vooraf als er een verandering in de routine gaat plaatsvinden.
5. Praat met haar schoolmeester. Gedraagt ze zich daar ook slecht of alleen thuis? Als het alleen thuis is, verman je dan, accepteer het. Zo niet, dan zul je haar moeten helpen zich beter te gedragen opdat ze niet uit de groep wordt gestoten.
6. Probeer kalm te blijven in haar aanwezigheid. Ze zal uiteindelijk leren jou na te doen.
20% zou HSP moeten zijn. Ik ken amper een HSP-er. Waaraan word dit getal ontleend? Varieert dit in de tijd (word het meer of minder)?
Het is berekend bij anderen, kijkend naar het percentage van kinderen die geboren worden als hoog “reactief” als mede door mijzelf kijkend naar de percentages in de populatie, bij studenten en bij op willekeurige volgorde telefonisch onderzoek. Dit percentage van individuen die een complexere zenuwstelsel hebben en die liever observeren voordat ze handelen vind je ook onder vele dieren soorten.
De meeste HSP-ers leren zich enorm goed aan te passen aan de eisen van hun omgeving. Zekers als een maatschappij sensativiteit niet stimuleert, het kan zelfs zijn dat ze er niet van gehoord hebben. Vaak zeggen mensen dat ze wisten dat ze anders waren, maar dat ze er geen benaming voor hadden totdat ze mijn boek hadden gelezen. Ook zij dachten dat er weinig anderen zoals hun waren. Mensen die rustig en observerend zijn kunnen van alles of niets lijken totdat je ze hun vraagt over hun innerlijke leven. De meeste mensen durven andere niet te vragen over dergelijke dingen.
Nu echter kun je zelf door gaan krijgen wie wel en wie niet HSP is of waar HSP-ers heen gaan om ze te ontmoeten. Het is voor HSP-ers goed om minimaal 1 HSP vriend te hebben.
9 EA: Ik neem aan dat er geen enkele kans is dat zo’n persoon zich ooit echt op zijn gemak zal voelen. Dus wat denk je van “Hoe kan een HSP het verdragen in een grote groep te zijn?
1. Blijf niet lang.
2. Probeer in een groep te zijn wanneer je je goed voelt over jezelf en over het geheel genomen in de stemming bent om met veel anderen te zijn, of probeer jezelf in zo’n stemming te brengen.
3. Ga met iemand die je op je gemak stelt en vraag of je alsjeblieft bij elkaar kan blijven.
4. Spreek degene aan die je het beste kent.
5. Spreek iemand aan die er ellendig uitziet. Misschien ontmoet je zo een andere HSP en heb je een goed, diepgaand gesprek.
6. Weet waar je voor gaat en zoek uit hoe je dit doel kunt bereiken. Bijvoorbeeld, als je naar een bruiloft gaat omdat je echt geeft om degene die trouwen, probeer dan persoonlijk met hen te praten. Daarna kun je misschien weg. Als je nieuwe vrienden wil maken, richt je dan daar op.
7. Stel jezelf voor wat je kunt doen om het te laten slagen. Bedenk wat interessante onderwerpen voor gesprek bijvoorbeeld. Stel anderen vragen over zichzelf.
8. Wees beleefd en gedraag je zo normaal als je kunt, praat wel wat, maar niet teveel. dit voorkomt dat anderen teveel op je letten. Als je erg stil en teruggetrokken bent, valt dat anderen meer op.
10 EA: Waarschijnlijk kun je en zou je ook niet helemaal moeten stoppen met je aanpassen. Probeer het beide te doen. Speel een rol voor de buitenwereld of heb een sociaal masker of façade dat je kunt gebruiken als camouflage, scherm of bescherming. En wees hierachter jezelf. Als deze twee botsen, probeer dan je authentieke zelf te zijn, maar vriendelijk en voorzichtig. Kies je gevechten. Overdenk wat anderen tevreden zou stellen en wat niet. Als je hen niet tevreden kunt stellen, ongeacht wat je doet, doe dan ook geen moeite en stel voor jezelf vast wat hiervan voor jezelf de consequenties zijn. Als je ze makkelijk een plezier kunt doen, is het misschien net zo makkelijk dat te doen.
Gelukkig, je vraag maakt duidelijk dat het gevoel hebt dat je weet wie je bent. Dat is altijd het moeilijkste gedeelte. Als je dat eenmaal weet, lost het probleem zich vanzelf op zodat je je kunt bewegen en jezelf kunt blijven, ongeacht de mensen om je heen.
Het is natuurlijk altijd eenvoudiger jezelf te zijn als je je onder gelijkgestemden bevind. De beste manier om onszelf te blijven is vaak om zorgvuldig te bepalen met wie we omgaan aangezien dat vaak erg bepalend zal zijn voor hoe we denken, ons voelen en gedragen. Het is erg moeilijk sociale druk te weerstaan aangezien we sociale dieren zijn. Gevoelens zijn besmettelijk; sociale druk is groot. Als we radicaal verschillen van de anderen in een groep in houding of handelen, zullen er subtiele of niet zo subtiele eisen zijn dat we ons aanpassen. Dit is in het bijzonder een goed moment om een masker te hebben, waarachter je kunt denken wat je wilt. Vaak is een ander mens die er hetzelfde over denkt als jij al voldoende om overeind te blijven. Maar sociale druk kan zelfs je gedachtepatroon veranderen, dus blijf je bewust en wees standvastig, of kijk uit naar een andere groep (mensen).
Bron: hooggevoelig.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten